Corvershof
Net als al die andere voorzieningen die in de eeuw ervoor door rijke en liefdadige Amsterdammers werden gesticht ging het bij de Corvershof om gratis huisvesting en toelagen. Het enige verschil is dat Joan Corver en zijn tweede vrouw Sara Maria Trip, beiden telgen van aanzienlijke regentenfamilies, hun kapitaal niet aan een zelfstandig hofje nalieten maar aan de Gereformeerde Diaconie. In hun testament van 1619 hadden zij bepaald dat hun kapitaal bestemd zou moeten worden voor het bouwen van ‘een bequame huysinghe’ ‘om hetzelfve ten eeuwigen dage door arme ledematen te laten bewonen’. Ze hadden ook bepaald dat in de gevel van het gebouw hun wapens – drie korven en drie trippen (= schoenen zonder hiel) – moesten komen en een gedenkteken. Dat werd het nogal gekunstelde gedicht van Brouerins van Nidek dat op de voorgevel staat en dat luidt:
Zo weldoen dank verdiend, en Armenzorg belooning,
Druipt Corvers naam, en Trips, op ijeders tong als honing
Door wiens geschenk en wil dit Godshuis is gebouwt,
Dat met haar wapens pronkt, hun naam onsterflijk houd.
In 1719 overleed Joan Corver en in 1721 Sara Trip, beiden zeer jong, op respectievelijk 31- en 27-jarige leeftijd. Hun huwelijk was kinderloos. In 1722 begon de diaconie met het uitvoeren van het testament. Als bouwterrein werd een kavel gekozen op het terrein tussen Nieuwe Heren- en Nieuwe Keizersgracht dat de Diaconie van de gemeente ter beschikking had gekregen voor de bouw van het Diaconie Oude Vrouwen- en Mannenhuis aan de Amstel, het latere Amstelhof.
De Diaconie besloot dat het een hof moest worden waar ook echtparen zonder kinderen mochten wonen, de man tenminste 60, de vrouw tenminste 56 jaar oud. Daarmee was het een mooie aanvulling op de voorziening die Amstelhof bood als woonvoorziening voor alleenstaande mannen en vrouwen. Was Amstelhof al monumentaal, het gebouw van de Corvershof overtrof die monumentaliteit nog vele malen. Of de architect inderdaad Steven Vennecool was, zoals wel wordt aangenomen, is niet bekend. Vennecool was in 1719 overleden, maar in elk geval is het gebouw wel geheel in zijn stijl, bekend van bijvoorbeeld het stadhuis in Enkhuizen. Het werd een indrukwekkend gebouw met drie verdiepingen om een binnenplaats, en kelders en zolders. Nieuw was dat de woningen allemaal een eigen ingang aan de hof hadden maar toegankelijk zijn via gangen die om de hof liggen. Iedere woning heeft uitzicht op de gracht of op de tuinen rondom het gebouw. Het kan niet anders of de arme echtparen – bij de opening in 1723 waren het 28 gehuwden en 6 alleenstaanden – moeten door dit pand met zijn indrukwekkende bordes wel enigszins geïntimideerd zijn geweest. Het middenstuk van de gevel wordt bekroond met een enorm fronton, met daarop een afbeelding van het ontwerp van het Corvershof in de bek van een adelaar en een allegorische voorstelling van de liefdadigheid. Die voorstelling wordt herhaald in de lijst van een spiegel in de regentenkamer. Die werd in 2000 gerestaureerd en heeft nog steeds veel van zijn oude allure behouden. Er hangen familieportretten en er staan onder andere de eetkamerstoelen die ooit bezit waren van het stichtersechtpaar met de wapens Corver-Trip.
De kelders en de zonders van het immense gebouw werden verhuurd, voor opslag van bijvoorbeeld wijn, turf of graan; zo kreeg het hof ook nog inkomsten. Nog steeds is er een wijnkoper in de kelder gevestigd. Een deel van de zolders werd nog in de 18de eeuw onder andere dankzij een legaat van de weduwe Pels-Geelvinck, tot woningen verbouwd. Begin 20ste eeuw volgde de rest van de zolder. Hoe ruim aanvankelijk ook, de woningen in het Corvershof werden op den duur toch ongeschikt voor bewoning door ouderen. In de jaren zestig van de vorige eeuw kwamen er jongeren en studenten te wonen.
Momenteel is het Corvershof een diaconaal verzamelgebouw, met werk- spreek- en vergaderruimten, als onderdeel van het Kerkelijk Centrum van de Protestantse Gemeente van Amsterdam. Daarmee behoudt het bijzondere gebouw niet alleen zijn monumentale waarde – ongetwijfeld tot genoegen van gebruikers en bezoekers – maar krijgt het ook een bestemming die dicht ligt bij het oorspronkelijke, diaconale, doel.
Corvershof
Nieuwe Herengracht 6-18, 1018 DP Amsterdam
