Stichting Claes Claesz. Hofje
Stichting die in 1965 werd opgericht door de particuliere organisaties Stichting Diogenes en Anslo’s hofje om het historische hofjescomplex in het hart van de Jordaan ( 1ste Egelantiersdwarsstraat 1-5) van de ondergang te redden. In de jaren zestig omvatte het hofje niet meer dan negen huisjes, enkele sterk verwaarloosde panden en een terrein dat werd gebruikt voor de opslag van oud ijzer. Mede dank zij de tomeloze inzet van Geurt Brinkgreve slaagde men erin het hofje voor de ondergang door de gemeente te behoeden en figuurlijk uit de ‘dood door sloop’ te doen herrijzen. Mede door deze actie en de Actie Jordaad is het hofje behouden.
Inmiddels omvat het hofje tussen de Tuinstraat en de Egelantiersstraat in totaal 22 panden: elf zijn gerestaureerd, negen herbouwd met gebruikmaking van archiefgegevens en van elders afkomstige oude materialen, een nieuw (inpandig) huisje en een pand dat constructief is hersteld en bewoond gebleven. Het hofje telt sinds 1973 zestig verhuurde eenheden, o.a. aan studenten van kunstinstellingen.
Het hofje is genoemd naar lakenhandelaar Claes Claeszoon Anslo en zijn vrouw Griet Jans, die begin zeventiende eeuw drie huisjes in een tuin hadden achter de Egelantiersstraat, waar zij vanaf 1615 of 1616 oude mensen gratis lieten wonen. Tot het complex behoort het Zwaardvegershofje, waarop van 1738 tot circa 1925 vier huisjes stonden. Een zwaardveger was een smid die blanke wapens maakte. In de zeventiende eeuw zaten er een paar zwaardvegers in de buurt en het straatje waaraan de huisjes stonden heette de Zwaardvegersgang. Bij het begin van de renovatie hebben beide hofjes samen een naam gekregen, Het Claes Claesz hofje, met een verwijzing naar de naam die de stichter zijn heel leven lang gebruikt had.
Een van de herbouwde huizen heeft een fraai gebeeldhouwde top, die afkomstig is van een omstreeks 1910 op de Zeedijk gesloopt huis. De zandstenen fragmenten zijn destijds verkocht aan een sloper in Oudewater en terechtgekomen bij een handel in oude materialen in Zierikzee. Een oude, gerestaureerde, gevelsteen van het Anslo’s hofje bevindt zich boven de oude ingang op nr. 26 van de Egelantiersstraat. Ook het huis op nr. 52 waar de reddingsoperatie begon heeft nog een oude gevelsteen: een schrijvende hand, waarschijnlijk aangebracht toen schoolmeester Hendrick Wient daar in de 17de eeuw woonde. De renovatie heeft ook een nieuwe gevelsteen opgeleverd: voor het huis op de hoek van de Eerste Egelantiersdwarsstraat en de Tuinstraat maakte de bekende gevelstenenhouwer Hans ’t Mannetje een steen met de afbeelding van een 17de eeuwse orgelspeler en de tekst Claes Claesz Hofje 1971.
De stichting is gevestigd Sloterkade 21, 1058 HE Amsterdam,
e-mailadres: diogenes@amsterdamsebinnenstad.nl
